ویژگی اساسی دموکراسی دو چیز است؛
1 – خواستن دموکراسی 2 – پذیرش مسئولیت در برابر مردم
.
این نوشته به " خواستن دموکراسی " توجه دارد و نوشته ی آینده در مورد دومین ویژگی دموکراسی است.
1 – اراده مردم برای دموکراسی
حاکمیت دموکراسی وقتی ممکن است که مردم آن را بخواهند. دست کم کمی بیش از نیمی از جمعیت کشور. اگر چنین اراده ای وجود خارجی نداشته باشد، دموکراسی غیر ممکن است.
ممکن است یک گروه پیشرو با تهییج مردم ، بظاهر حاکمیت دموکراسی را بر قرار کند، اما واقعیت این است تا اکثریت تک تک مردم یک کشور خواهان حقوق انسانی خویش نباشند، تا وقتی برابری حقوقی ، قضایی، کاری، فرهنگی و آموزشی را خواستار نباشند، برقراری و ادامه حاکمیت دموکراسی غیر ممکن است.
تا وقتی که اکثریت مردم یک کشور، حقوقی را که برای خود طالبند، برای دیگران حرام بشمارند، دموکراسی غیر ممکن است.
تا وقتی که یک اقلیت، خود را ولی و قیم یک ملت بداند، دموکراسی غیر ممکن است.
تا وقتی که یک ملت خود را مقلد بداند، و تقلید را اساس زندگی خود کند، برقراری دموکراسی غیر ممکن است.
با این دید از دموکراسی به سراغ قران می رویم تا ببینیم قرآن چه نظری نسبت به " اراده " ی مردم در انتخاب نوع زندگیشان – از جمله دموکراسی – دارد.
اراده و قرآن
در 26 آیه از قرآن واژه " اراده " به شکل های مختلف بکار رفته که مترجم – آقای فولادوند – آن ها را به خواستن، تصمیم، اراده، عزم، نیت و سر(1 ) معنی کرده است.
سر به معنی نیت و تصمیم مانند این شعر حافظ :
بر سَر ِ آنم که گر ز دست برآید دست به کاری زنم که غصه سر آید
ب - در هشت آیه دیگر واژه های دیگری بکار رفته که مترجم به " اراده " ترجمه کرده است. این واژه ها شامل : نشاء، عزم، قضی، و در بعضی از این آیات مترجم برای درک درست معنی، واژه اراده را درمعنی بکار برده است.
پ - در هفت آیه واژه " عزم " بکاررفته است.
یعنی در مجموع در 41 آیه، واژه هایی بکار رفته که به معنی اراده، خواست و تصمیم است. در هیچ کدام از این آیه، ارداه مردم به رسمیت شناخته نشده است مگر در این آیه :
سوره: 13 , آیه: 11 ( سوره ی رعد )
له معقبات من بين يديه ومن خلفه يحفظونه من امر الله ان الله لا يغير ما بقوم حتي يغيروا ما بانفسهم واذا اراد الله بقوم سوءا فلا مرد له وما لهم من دونه من وال
براى او فرشتگانى است كه پى در پى او را به فرمان خدا از پيش رو و از پشتسرش پاسدارى مىكنند در حقيقتخدا حال قومى را تغيير نمىدهد تا آنان حال خود را تغيير دهند و چون خدا براى قومى آسيبى بخواهد هيچ برگشتى براى آن نيست و غير از او حمايتگرى براى آنان نخواهد بود (۱۱)
این تنها آیه ای است که بسیاری از پیشکسوتان روشنفکران مذهبی برای برقراری دموکراسی به آن استناد می کنند و می خواهند نشان دهند که قرآن خواستار و حامی دموکراسی است.
اما یادشان رفته است که :
1 – همه ی این آیه را بخوانند. زیرا در ادامه ی همین نیم آیه چنین آمده است :
" خدا براى قومى آسيبى بخواهد هيچ برگشتى براى آن نيست و غير از او حمايتگرى براى آنان نخواهد بود "
به این ترتیب اراده خداوند بر خواست مردم در تغییر سرنوشتشان برتری دارد. و اراده مردم برای برقراری هر آنچه را بخواهند – از جمله دموکراسی – در برابر ارداه خداوند نفی می شود.
در 114 سوره و بیش از شش هزار آیه فقط یک نیم آیه اراده مردم را به رسمیت می شناسد و ادامه ی همین آیه، آن را نفی می کند!
آیا می توان برای برقراری دموکراسی به یک نیم آیه اتکا کرد؟ چقدر آدم باید خود فریب و دیگر فریب باشد که خود و دیگران را به این ریسمان بسیار کوتاه بند کند.
روشنفکران مذهبی علاوه بر این که همین آیه را کامل نخوانده اند و یا خواسته اند بقیه ی آیه را نخوانند، ایه های پیش و پس این آیه را هم نخوانده اند.
این نیم آیه مربوط به سوره " رعد " است. حوصله داشته باشید و اینجا را بخوانید :
با خواندن 15 آیه اول این سوره متوجه می شوید همین نیم آیه در مورد خواست مردم برای این آمده است که مردم را تشویق کند به اسلام ایمان بیاورند نه این که آنان را در انتخاب راه زندگیشان آزاد بگذارد، نه این که راده مردم را برای برقراری حکومت به رسمیت بشناسد و حقوق انسانی آنان را تایید کند.
یکی از خوانندگان خصوصی نوشته بود این حرف ها در قرآن نیست، بیخود زحمت نکش. برایش نوشتم می دانم نیست، اما می خواهم با سند و سوره و آیه نشان دهم که نیست و همین طور کیلویی نگویم که نیست.
2 – پذیرش مسئولیت در برابر مردم
تا وقتی که تک تک افراد یک ملت، در برابر آنچه که می خواهند، مسئولیت اجتماعی نپذیرند، دموکراسی غیر ممکن است. موکول کردن جواب مسئولیت ها در برابر خداوند، فرار از مسئولیت در برابر اجتماع است و فرار از دموکراسی.
موضوع بعدی این نوشتار است.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
نوشته های مرتبط :
1- آزادی و دموکراسی:
2- استبداد ستیزی و گرایش به دموکراسی
3 - قرآن، قانون و دموکراسی
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر